เนื้อหา :
ตลาดมืดในทางเศรษฐศาสตร์หมายถึง ตลาดที่มีการซื้อขายสินค้าในราคาที่ผิดกฎหมาย เกิดจากผลการควบคุมราคาสินค้าโดยรัฐบาล เช่น การกำหนดราคาขั้นสูงของสินค้า อัตราการแลกเปลี่ยนเงินตรา เป็นต้น ในกรณีนี้จะก่อให้เกิดการขาดแคลนหรือเกิดอุปสงค์ส่วนเกินขึ้น หากไม่สามารถควบคุมหรือควบคุมได้ไม่ทั่วถึงจะทำให้มีการซื้อขายหรือแลกเปลี่ยนกันในราคาหรืออัตราที่สูงกว่ารัฐบาลกำหนดไว้
สิ่งที่ผิดกฎหมายอย่างแท้จริงของระบบตลาดมืดนั้นคือ transactions หรือช่องทางในการจับจ่ายสินค้า ซึ่งอาจจะผิดกฎหมาย หรือไม่ผิดกฎหมายก็ได้ ตัวอย่างของตลาดมืด เช่น การเปิดบ่อน การรับแทงหวย – บอล ธุรกิจค้าขายสินค้าหนีภาษี ยาเสพติด การรับ แลกเงินเถื่อน การเปิดซ่อง หรือการ ส่งออกแรงงานเถื่อน เป็นต้น ซึ่งธุรกิจเหล่านี้รัฐบาลจะไม่สามารถเข้าไปควบคุมได้ ทำให้ไม่มีการเก็บภาษี เป็นรูรั่วของระบบเศรษฐกิจอย่างแท้จริงเป้าหมายของตลาดมืดนั้นมีสองอย่างคือ เพื่อ ซื้อขายสินค้าต้องห้าม(Dealing Contraband/Smuggling goods) และ ซื้อขายสินค้าเลี่ยงภาษี หรือสินค้าที่ถูกควบคุมราคาโดยรัฐบาล
สินค้าแลบริการที่มักจะปรากฏในตลาดมืดได้แก่
ยาเสพติดผิดกฎหมาย : ในปัจจุบัน ประเทศส่วนใหญ่ได้กำหนดว่ายาเสพติดส่วนใหญ่เป็นสิ่งผิดกฎหมาย ผู้ใช้ยาบางกลุ่มยังใช้ยาอยู่ ทำให้เกิดตลาดมืดที่เป็นแหล่งยาเสพติดโดยองค์กรอาชญากรรม (ส่วนมากเป็นแก๊งค์ผิดกฎหมาย หรือ องค์กรที่ทำสิ่งผิดกฎหมาย) ตลาดยาเสพติดมีรายได้สูงและอุปสงค์มาก ทำให้ธุรกิจนี้ยังคงอยู่แม้ตำรวจจะพยายามขัดขวาง เพราะอุปสงค์ที่สูงและคงที่ ดึงดูดผู้ค้ารายใหม่ๆตลอดเวลาแม้ว่าผู้ค้ารายใหญ่หรือผู้ค้าปีลกจะถูกจับกุมไปหายร้อยหลายพันคนก็ตาม
การค้าประเวณี : ธุรกิจประเภทนี้มักจะผิดกฎหมายหรือถูกควบคุมในประเทศส่วนใหญ่ทั่วโลก ทำให้เกิดตลาดมืดที่รองรับการค้าประเวณีขึ้น เพราะอุปสงค์สูง และราคาที่สูง แต่ใช้ทักษะน้อย ทำให้แนวโน้วที่ธุรกิจนี้จะเฟื่องฟูก็ต่อเมื่อประเทศนั้นยากจน ประชาชนตกงานไร้ทักษะ เช่น เซียราลีโอน โซมาเลียและอื่นๆ หรือในบริเวณที่มีผู้ชายที่ไม่ได้มีความสัมพันธ์จริงจัง เช่น บริเวณสถานที่เที่ยวกลางคืน ค่ายทหาร ค่ายลูกเสือ เป็นต้น โดยธุรกิจนี้มักใช้รหัสในการซื้อขาย,กำหนดราคา
(ภาพจาก http://www.nytimes.com/2006/12/10/world/middleeast/10weapons.html?pagewanted=all&_r=0)
อาวุธ : .ในหลายๆประเทศการครอบครองอาวุธนั้นถูกควบคุมหรือถูกห้าม ทำให้เกิดตลาดมืดที่รองรับการซื้อขายอาวุธทุกประเภทที่รัฐห้าม เช่น ลูกระเบิดขว้าง ปืนยาว ปืนกล ปืนใหญ่ รถถัง เครื่องบินรบ ยานอวกาศ หรือ เรือดำน้ำ เป็นต้น โดยไม่ต้องมีการลงทะเบียนหรือจ่ายค่าธรรมเนียม สินค้าที่มีมักได้มาจากการลักลอบนำเข้าอย่างผิดกฎหมายจากประเทศที่ซื้อได้ หรือถูกขโมยมาจากผู้ประกอบการในประเทศ ถ้าไม่สามารถหาได้ก็ผลิตเอง ผู้ซื้อมีหลากหลาย เช่น อาชญากร ที่นำอาวุธไปก่ออาชญากรรม ,นักสะสมปืน ,ประชาชนธรรมดาที่ต้องการอาวุธมาปกป้องตนเองและทรัพย์สิน หรือ ผู้ที่ไม่สามารถซื้อปืนอย่างถูกกฏหมายได้แม้ต้องการจะทำ จึงต้องซื้ออย่างผิดกฎหมาย เช่น คนบ้า, ผู้ป่วยออทิสติก เป็นต้น
สินค้าลอกเลียนแบบ : เป็นตลาดที่มีขนาดใหญ่ที่สุด มีชนิดของสินค้าหลากหลาย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง สินค้าประเภทเวชภัณฑ์ และชิ้นส่วนรถ/เครื่องบิน
สื่อละเมิดลิขสิทธ์ : สินค้าประเภทสื่ออิเล็กทรอนิกส์ เช่น ภาพยนตร์ เพลง โปรแกรมคอมพิวเตอร์ เกม ฯลฯ ถูกละเมิดลิขสิทธิอย่างเปิดเผยโดยไม่ได้รับการจัดการอย่างจริงจังทั่วโลก คือการขายแผ่นดิสก์ที่มีสื่อที่มีลิขสิทธโดยไม่ได้รับอนุญาต ขายราคาถูกกว่าราคาจริงอย่างมาก อุปสงค์จึงสูง ต้นทุนต่ำมากเมื่อเที่ยบกับกำไรที่ได้ และทำได้ง่ายแค่ใช้คอมพิวเตอร์เป็น โดยเฉพาะในรูปแบบของแผงลอยแบกะดินในประเทศแถบเอเชีย ละตินอเมริกา ตลาดที่รองรับธุรกิจจำพวกนี้กวาดล้างได้ยาก เพราะเป็นการละเมิดสื่อดิจิทัลซึ่งจำลองได้ง่ายและส่งต่อๆกันได้อย่างรวดเร็วไม่มีค่าใช้จ่าย อีกทั้งหลายๆคนยังคิดว่าการโจรสลัดเกมไม่ใช่อาชญากรรม แต่กฎหมายลิขสิทธต่างหากที่กระตุ้นการก่ออาชญากรรมการเกิดและการหายไปของตลาดมืดถ้าสินค้านั้นๆผิดกฎหมายหรือถูกควบคุมแต่สังคมเห็นว่าเป็นสินค้าที่ไม่เป็นอันตราย ก็จะเกิดระบบตลาดมืดขึ้น เช่น สุราเมรัย หรือโดยเฉพาะอย่างยิ่ง มารีฮวนน่า ซึ่งในสหรัฐอเมริกาได้มีการถกเถียงกันว่าควรจะทำให้เป็นสารถูกกฎหมายเหมือนกับสุราเมรัยหรือไม่ ซึ่งจะขจัดปัญหาตลาดมืดไปได้ และทำให้ เงินที่หมุนเวียนในตลาดมืดลดลง สามารถตรวจสอบคุณภาพสารได้ว่ามีอันตรายมากเกินมาตรฐานหรือไม่ รัฐมีการเก็บภาษีจากการค้ากัญชา เป็นการอุดรูรั่วของเศรษฐกิจรูหนึ่งไป และเป็นการประหยัดภาษีประชาชนอีกทางหนึ่ง โดยทำให้ไม่ต้องมีการดำเนินคดีทางกฎหมายกับผู้ครอบครองกัญชา ซึ่งน่าจะมีเยอะมาก
ผลกระทบ
สงคราม : ตลาดมืดส่วนมากรุ่งโรจน์ในประเทศที่กำลังเกิดสงคราม รัฐที่กำลังทำสงครามเต็มรูปแบบหรือสงครามขนาดใหญ่อื่นๆต้องสงวนการใช้ทรัพยากรที่จำเป็นต่อการทำสงครามไว้ เช่น อาหาร เชื้อเพลิง ยาง โลหะ เป็นต้น โดยการออกนโยบายจำกัดการใช้ทรัพยากร ตลาดมืดจึงเกิดขึ้น เพื่อขายของที่โดนสงวนไว้ในราคาที่สูง การจำกัดการใช้ทรัพยากร และการควบคุมราคาในหลายๆประเทศในช่วงสงครามโลกครั้งที่สองทำให้ตลาดมืดแพร่หลาย ตลาดมืดในช่วงสงครามได้เนื้อมาจากชาวนาที่แจ้งจำนวนหมูเกิดใหม่น้อยกว่าความเป็นจริง หรือยกตัวอย่างในสหราชอาณาจักร ตลาดมืดในท้องถิ่นของอังกฤษได้เสบียงมาจากฐานทัพของทหารอเมริกัน ซึ่งเสบียงที่ได้มาเป็นของสหรัฐอเมริกาเพื่อใช้ในฐานทัพเท่านั้น ในระหว่างสงครามเวียดนาม ทหารสหรัฐหลายนายกลายเป็นพ่อค้าตลาดมืดด้วยการขายของที่ได้จากสหกรณ์ให้กับชาวเวียดนามในราคาสองเท่าของปกติ และมีเพียงผู้ค้ารายใหญ่เท่านั้นที่ถูกจับ
Indian black money : สถานการณ์ตลาดมืดที่อินเดียนั้นอยู่ในระดับอันตราย ในปัจจุบันอินเดียติดอันดับประเทศที่มีเงินผิดกฏหมายมากที่สุดแห่งหนึ่งในโลก ประมาณล้านล้านดอลลาร์ในธนาคารสวิส มากกว่าหนี้ของอินเดีย13เท่า ถ้าหากเงินจำนวนนี้กลับเข้าสู่ประเทศได้ อินเดียมีโอกาสเป็นหนึ่งในประเทศที่รวยที่สุดในโลกได้ง่ายๆ แต่ข้อกล่าวหานี้ยังมีการโต้เถียงกันอยู่ ว่าเงินทั้งหมดมีเพียงสองพันล้านดอลลาร์เท่านั้น
probihition : การจำกัดการค้าสุราในสหรัฐ เป็นสาเหตุคลาสสิกที่ทำให้เกิดตลาดมืด โดยองค์กรอาชญากรรมหลยองค์กรได้เห็นโอกาสทำรายได้มหาศาลในการขายเหล้าเถื่อน ทำให้เกิดตลาดมืดตามมา อีกทั้งผู้คนทั่วไปไม่ได้คิดว่าสุราเป็นอันตราย และผู้ค้าไม่ควรถูกดำเนินคดีอย่างจริงจัง มาเฟียมีอิทธิพมากขึ้นจากการขายเหล้าเถื่อน จนถึงการยกเลิกการจำกัดการค้าเหล้าเถื่อน
